سَلَفِی كیست؟
الحمد لله رب العالمین والعاقبة للمتقین و الصلاة و السلام علی رسوله محمد و علی آله و أصحابه و أهل بیته أجمعین. أما بعد: در این زمان علاوه بر مذاهب چهارگانه اهل سنت كه در دنیا رواج دارند، مذهب جدیدی پدید آمده، كه به سلفی مشهور گشته است. پیروان این مذهب افرادی تندرو هستند، كه مذاهب دیگر را قبول ندارند، وآنها را به بدعت متهم نموده و راه غیر از قرآن و سنت میدانند، و تقلید از ائمه را حرام و ناجایز قرار میدهند، از اینجهت است كه به آنها غیر مقلد نیز گفته میشود. با توجه به اینكه اینجانب مدت ده سال است كه با این گروه در ارتباط هستم و در مورد بسیاری از مسائل به بحث و گفتگو پرداختیم، آنچه از این گروه دیدم و مسائلی كه به آن معتقد هستند، در این اوراق به رشته تحریر در میآورم، تا پرده از چهره ی واقعی این گروه برداشته شود، و ماهیت آنها بر همگان واضح گردد.
سلفی میگوید: «ما از قرآن و سنت پیروی میكنیم».
میگویم: لازمه ی این سخن اینست كه به نظر آنها مذاهب دیگر از قرآن و سنت پیروی نمیكنند، و تنها كسانی كه از قرآن و سنت پیروی میكنند این گروه اند. باید دانست كه این برای فریبكاری یك شعار قرار گرفته است، زیرا كه بقیه مذاهب نیز از قرآن و سنت دلیل میگیرند، لیكن در برخی مسائل حدیثی كه اهل یك مذهب از آن استدلال میگیرند، اهل مذهب دیگر از آن استدلال نمیگیرند بلكه از حدیث دیگر دلیل میگیرند. پس چگونه میتوان گفت یك گروه عامل بر حدیث است و گروه دیگر برخلاف حدیث عمل میكند.
سلفی میگوید: «ما بر حدیث صحیح عمل میكنیم و احادیثی كه شما بر آن عمل میكنید ضعیف هستند».
میگویم: صدور حكم بر اینكه این حدیث صحیح است یا این حدیث ضعیف است، كار مجتهدان و متخصصان حدیث است، نه كار عموم مردم، یا كسی كه سواد سطحی دارد، یا مقداری مطالعه ی علمی دارد. و این یك أمر اجتهادی است و متفق علیه نیست، یعنی اینطور نیست كه اگر شخصی حكم داد كه این حدیث ضعیف است، همه محدثین و مجتهدین و علماء آن را ضعیف بدانند، ممكن است همین حدیث كه به نظر یك محدث و مجتهد ضعیف است، به نظر یك محدث و مجتهد دیگر صحیح باشد.
بعضی فكر میكنند وقتی كه گفته میشود این حدیث صحیح است؛ یعنی، صد در صد صحیح میباشد، و زمانی كه میگویند این حدیث ضعیف است یعنی صد در صد ضعیف میباشد. در حالیكه این اشتباه است بزرگترین مقتدای سلفیت در تصحیح و تضعیف احادیث شیخ ناصر الدین آلبانی است، كه در اینمورد سلفی ها از وی تقلید میكنند و با استناد به احادیثی كه شیخ آن احادیث را تصحیح یا تضعیف نموده احكام شرعی را ثابت یا غیر ثابت قرار میدهند. این در حالی است كه علمائی كه معاصر شیخ آلبانی بوده اند وی را قبول نداشته و با نظریاتش موافق نبوده اند. حتی در رد وی كتابهائی نوشته اند و این دَین را از گردن خود ادا نموده و ماهیتش را روشن نموده اند.
از جمله كتابهائی كه علمای معاصر در رد شیخ آلبانی نوشته اند كتاب: «لامذهبیت» تألیف: دكتر محمد سعید رمضان بوطی، ترجمه فارسی اكبر مكرمی. «القول المقنع فی الرد علی الألبانی المبتدع» لأبی الفضل الشیخ عبدالله بن الصدیق. «الألبانی شذوذه و أخطاؤه» بقلم ارشد سلفی. «تناقضات الألبانی الواضحات» حسن بن علی السقاف را میتوان نام برد.
چون مرجع تقلید سلفی ها، به قول دكتر رمضان بوطی لامذهب، و به قول شیخ عبدالله بن صدیق مبتدع، و به قول ارشد سلفی دارای تك روی و اشتباه، و به قول حسن سقاف دارای تناقض گوئی بوده، لذا میبینیم كه مقلدین وی نیز دارای این صفات هستند و كسانی كه با این فرقه آشنائی كامل دارند به شرطی كه اهل مطالعه و تحقیق باشند كاملا این مطلب را درك میكنند.
سلفی میگوید: «مذهب ما مذهب رسول الله است».
میگویم: وقتی كه همه مذاهب چهارگانه از احادیث رسول الله صلی الله علیه و سلم ثابت اند، پس مذهب همه، مذهب رسول الله است؛ لیكن مذاهب دیگر به یك مجتهد منسوب اند، و مذهب سلفی به یك مجتهد منسوب نیست، بلكه هر شخصی از این گروه برای خود یك مجتهد است و آنچه از قرآن و حدیث فهمیده به عنوان مذهب رسول الله صلی الله علیه و سلم به افرادی كه از او تقلید میكنند، بیان میكند. لذا میبینیم كه هر شخصی از مجتهدین این گروه نظریه خاص خود را دارد كه با نظریه مجتهد دیگر فرق میكند.
من در اینجا فقط به یك نمونه اشاره میكنم: در مسأله ی سه طلاق با یك لفظ، سلفی ها كلا از مذهب اهل سنت خارج شده اند و مذهب جدیدی اختیار نموده اند. (پس یا در این مسأله مذاهب چهارگانه ی اهل سنت، مذهب رسول الله را ترك نموده اند یا سلفی ها، ناگفته نماند كه سلفی ها در این مسأله با صحیح بخاری هم كاری ندارند و امام بخاری را هم تنها گذاشته اند).
سلفی میگوید: «ما سلفی هستیم؛ یعنی از اسلاف و گذشتگان پیروی میكنیم».
میگویم: به این معنا كه از گذشتگان پیروی میكنیم، ما هم سلفی هستیم. سَلَفْ؛ یعنی، گذشته. خداوند میفرماید: «فجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَمَثَلًا لِلْآخِرِینَ (56)» [الزخرف : 56] پس گردانیدیم ایشان را گذشتگان در عذاب و عبرتى برای آیندگان.
علامه قرطبی رحمه الله مینویسد: «والسلف المتقدّم؛ ..... وسَلَفُ الرجُلِ : آباؤه المتقدّمون؛ و الجمع أسلاف و سُلاَّف» . سلف؛ یعنی، گذشته ... سلف الرجل یعنی پدران گذشه وی؛ (الجامع لأحكام القرآن للقرطبی - (1 / 5033) واژه ی سَلَف در قرآن در چندین آیه آمده است كه به گذشته معنی میشود، كه عبارتند از: «فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ [البقرة : 275] وَ لَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ [النساء : 22] عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ [المائدة : 95] قُلْ لِلَّذِینَ كَفَرُوا إِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ [الأنفال : 38]».
«عن عِمْرَانَ بْنِ حُصَیْنٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ خَیْرُ أُمَّتِی قَرْنِی ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ قَالَ عِمْرَانُ فَلَا أَدْرِی أَذَكَرَ بَعْدَ قَرْنِهِ قَرْنَیْنِ أَوْ ثَلَاثًا ثُمَّ إِنَّ بَعْدَكُمْ قَوْمًا یَشْهَدُونَ وَلَا یُسْتَشْهَدُونَ وَیَخُونُونَ وَلَا یُؤْتَمَنُونَ وَیَنْذُرُونَ وَلَا یَفُونَ وَیَظْهَرُ فِیهِمْ السِّمَنُ (صحیح البخاری - (11 / 481) بَاب فَضَائِلِ أَصْحَابِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَمَنْ صَحِبَ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَوْ رَآهُ مِنْ الْمُسْلِمِینَ فَهُوَ مِنْ أَصْحَابِهِ) عمران بن حصین رضی الله عنه میفرماید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: بهترین امت من اهل زمان من هستند، سپس كسانی كه به آنها نزدیك میشوند، (یعنی، تابعین) سپس كسانی كه به آنها نزدیك میشوند، (یعنی، تبع تابعین) عمران میفرماید: نمی دانم كه آنحضرت صلی الله علیه و سلم بعد از زمان خود دو قرن یا سه قرن را ذكر فرمود، سپس یقینا بعد از شما قومی میآید كه گواهی میدهند و از آنها گواهی طلب نمیگردد، و خیانت میكنند و امین قرار داده نمیشوند، و نذر میكنند و وفا نمیكنند، و در میان آنها فربهی ظاهر میشود. (یعنی به سوی دنیا میل میكنند)».
اگر با استناد به این حدیث بگوئیم، صحابه، تابعین و تبع تابعین، أسلاف هستند، چون بهترین افراد این أمت قرار داده شدند، پس احناف هم سلفی هستند. چون امام ابوحنیفه تابعی است و اصحاب پیغمبر صلی الله علیه و سلم را با چشم خود مشاهده نموده است. و احناف دارای مذهب مشخصی هستند كه از قرن دوم هجری كه خیر القرون است، تدوین شده است و تاكنون كه بیش از هزار سال از عمرش می گذرد هنوز پابرجا است و روز به روز بر رونقش افزوده میشود.
مولوی عبدالصمد غیاثی سراوانی
سپاسگذاری
