*
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما دوست عزیز. به ودایعی که متقاضیان حج تمتع، نزد بانک میگذارند زکات تعلق میگیرد و سودی هم که در پایان دوره انتظار از سوی بانک به ودیعه گذار اختصاص داده میشود، ربا محسوب شده و حکم معامله ربوی را به خود میگیرد. با تشکر

*
زکات فطریه برای اشخاص مسلمان و آزاد که مالک حداقل یک نصاب شرعی به غیر از حاجت اصلی هستند واجب است. زکات فطریه بمحض طلوع فجر اولین روز ماه شوال، بر ذمه شخص واجب میگردد اما تقدیم آن نیز جایز میباشد. دادن زکات فطریه فقط از ذمه خود شخص و همچنین از ذمه فرزندان فقیر و کوچک خود لازم بوده و دادن آن از ذمه همسر و فرزندان بزرگ لازم نیست. اما اگر از طرف آنان نیز اداء کند جایز میباشد.

*
زکات فطریه را به کسانی باید داد که مستحق دیگر اموال زکات هستند. یعنی «مسکین» کسی که صاحب هیچگونه اموال دنیوی نیست و یا «فقیر» کسی که صاحب مال است اما دارایی وی به آن حد نصابی که شرع مقدس تعیین کرده نمیرسد و یا کسی که به اندازه ی تمامی دارایی خود بدهکار باشد و یا اهل علم، کسی که به طور فی سبیل الله مشغول آموختن علم یا آموزش آن است طوری که به خاطر اشتغال به تعلیم و تعلم، از فعالیت های روزمره دنیوی خود باز مانده است. دادن زکات فطریه فقط به اینگونه افراد جائز میباشد و در غیر آن، صحیح نبوده و اعاده آن لازم میگردد. منظور از حد نصاب شرعی که در بالا ذکر شد، کمترین حد نصابی است که در شرع مقدس، دستیابی به آن را به منزله تمول و غنی و بی نیاز بودن تلقی شده است. و آن از نصاب نقره به اندازه 140 مثقال نقره است که به پول رایج کشور تقریبا مبلغ 400 هزار تومان میباشد. بنابراین کسی که به غیر از حاجت اصلی خود، به اندازه این مبلغ را داشته و بدهکار یا فی سبیل الله (در راه آموزش یا آموختن علم به طوری که از فعالیت های روزمره دنیوی باز ماند) نیز نباشد، دادن کلیه اموال زکات بر وی صحیح نبوده و اگر داده شود اعاده آن لازم میگردد. زکات فطریه از گندم نصف صاع که به اصطلاح امروزی دو کیلو و دویست و پنجاه گرم (2/250) است که به قیمت فعلی گندم، تقریبا مبلغ هفتصد (700) تومان میباشد.

*
اگر امام جماعت مسجد یا محل، مسکین یا فقیر یا بدهکار باشد و یا مشغول تعلیم و تعلم بوده به طوری که اکثر مدت سال و یا به عبارتی، فعالیت های روزمره زندگی و کسب درآمد معیشت وی بواسطه تعلیم و تعلم، تعطیل شده باشد، در این صورت ها است که میتوانید به امام جماعت خود زکات پرداخت نمائید و در غیر این صورت دادن زکات به آن صحیح نمیباشد.

*
از آنجا كه سؤال شما دوست عزيز توضيح لازم دارد، نميتوان جواب قطعي را برای آن اعلام كرد. لذا جهت دادن پاسخ قطعي،لطفاً به سؤالات ذيل پاسخ دهيد؟
الف: پول براي چه كسي جمع آوري شده است؟ براي قاريان يا براي مسجد؟
ب: آيا سيستم بلندگوي مسجد،براي اعلان به روستا، كفايت ميكند يا نميكند؟
ج: آيا مسجد، نياز مهمتري غير از خريد بلندگو دارد يا ندارد؟
د: اهداء كنندگان، پول را به چه منظوري به مسجد داده اند؟

*
اگر امام جماعت فقير يا مسكين و يا بدهكار و يا مشغول تعليم و تعلم باشد، دادن زكات بر آن صحيح ميباشد. اما اگر اينگونه نباشد، دادن زكات مطلقاً جايز نيست.

*
زکات، پس از سپری شدن یک سال قمری، برای هر کسی که از طلا 20 مثقال و از نقره 140 مثقال را دارا باشد، واجب میگردد. و همچنین برای کسی که به اندازه ی 20 مثقال طلا یا 140 مثقال نقره، صاحب وجه نقد و یا اجناس فروشی (چیزهایی که به قصد فروش، خریداری شده اند) باشد، از آن اموال نیز دادن یک چهلم واجب میگردد. مقدار زکات واجب الاداء از 20 مثقال طلا، نیم مثقال طلا و یا قیمت آن، و از 140 مثقال نقره، 3.5 مثقال نقره و یا قیمت آن است. اما هرگاه کسی قصد دادن زکات اموال خود را نداشته و بخواهد اموالش مشمول پرداخت زکات نشود، میتواند قبل از سپری شدن یک سال قمری، قسمتی از دارائی خود را (مقداری که با دادن آن به کس دیگری، دارائی شخص از حد نصاب کمتر گردد) بطور واقعی به کس دیگری پرداخت کرده و اموال و دارائی خود را از حد نصاب شرعی آن کمتر نماید. به شرطی که تصرف و اختیار آن اموال را نیز به آن شخص واگذار نماید.

*
تأخير در دادن عشر و زكات، اگر چه هيچگونه مشكل شرعي ندارد، اما بهتر است اينگونه واجبات هرچه سريعتر از ذمه ي شخص برداشته شود.

بودن فيلم ها و عكس هاي مستهجن در گوشي هاي موبايل، اگر چه از نظر اخلاقي شايسته ي يك فرد مؤمن متدين نيست، اما به هيچ وجه مانع از صحت نماز نبوده و نماز شخص صحيح مي باشد.

پيش بيني و چگونگي وضع هوا در ساعات آينده، با توجه به علائم و نشانه هاي آن هيچگونه مشكل شرعي نداشته و صحيح مي باشد. اما اينكه فرموده ايد استاد تنگلي، چيز ديگري گفته اند، بايد به آرشيو سخنراني ايشان مراجعه شود تا حقيقت مشخص گردد.

خواندن مواردي كه حضرتعالي ذكر كرده ايد هيچگونه مشكل شرعي ندارد و جائز مي باشد.

*
دادن زکات اموال، برای کسی که صاحب یک حد نصاب شرعی بوده و یک سال قمری نیز از آن سپری شده باشد، واجب میگردد.

در دادن زکات موارد ذیل باید لحاظ شود:
الف: مال و دارائی زکات دار، اموالی هستند که مازاد بر حاجت اصلی شخص است. لذا وسایل و چیزهائی که در زندگی روزمره، مورد استفاده قرار گرفته و قصد فروش آنها نیز وجود نداشته باشد، جزو حاجات اصلی محسوب میشوند و هیچگونه زکاتی به آنها تعلق نمیگیرد.

ب: در طلا، حد نصاب شرعی 20 مثقال و در نقره 140 مثقال است که در شرع مقدس اسلام دارا بودن این مقدار از طلا و نقره، غنی و تمول محسوب میشود. لذا از 20 مثقال طلا، نیم مثقال طلا و از 140 مثقال نقره 3.5 مثقال نقره به عنوان زکات واجب میگردد که میتوان خود آن را یا قیمت آن را به پول رایج کشور پرداخت کرد.

ج: در وجوه نقد، حد نصاب شرعی غنی و پول دار بودن، از کمترین حد نصاب شرعی که همانا حد نصاب نقره است محسوب میشود. لذا برای شخصی که به اندازه 140 مثقال نقره وجه نقد داشته باشد، از نظر شرع مقدس اسلام پولدار محسوب شده و دادن یک چهلم آن به عنوان زکات واجب میگردد.

د: در مورد احشام و حیوانات خانگی، چریدن آنها در بیرون از خانه و در مراتع در اکثر مدت سال شرط است. لذا به حیواناتی که در اکثر مدت سال از خانه تغذیه میشوند، اگر چه تعداد آنان به هزاران رأس برسد، هیچگونه زکاتی تعلق نمیگیرد.

ه: احشام خانگی حیواناتی هستند که در شرع مقدس اسلام و در مذهب، حد نصاب معینی برای آن ذکر شده است، حیواناتی از قبیل شتر، گاو، گوسفند، بز

و: حد نصاب شرعی در شتر، 5 نفر، در گاو 30 رأس، در گوسفند و بز 40 رأس میباشد که در کلیه این موارد، در کمتر از حد نصاب آن هیچگونه زکاتی واجب نمیگردد.

ز: از محصولات کشاورزی و میوه جات و باغات، به علت وجوب عشر، زکات واجب نمیباشد.

ج: از وسایل و اجناسی که در بالا هیچ نامی از آنها به میان نیامده است همچون تلویزیون و ضبط صوت، اجاق گاز، بخاری، موتور سیکلت، اتومبیل، اتو برقی، قوری، استکان و لیوان، ظروف آشپزخانه، تشک، بالش و پتو و به طور کلی چیزهایی که داخل هیچ یک از بندهای فوق نمیگردنند، اگر آنها به نیت فروش و کسب تجارت خریداری شده باشند، زکات واجب بوده و اگر به نیت استفاده خریداری شده باشند و لو تعداد آنها زیاد باشد، هیچگونه زکاتی به آنها تعلق نمیگیرد.

زکات تفصیلی احشام ـ شتر

در کمتر از پنج شتر هیچگونه زکاتی نیست و در بیشتر از آن به شرح ذیل است:
5 شتر یک گوسفند
10 شتر دو گوسفند
15 شتر سه گوسفند
20 شتر چهار گوسفند
25 شتر یک بنت مخاض (شتری که یک سال را کامل نموده و داخل سال دوم شده است)
36 شتر یک بنت لبون (شتری که دو سال را تمام کرده و داخل سال سوم شده است)
46 شتر یک حِقّه (شتری که سه سال را کامل کرده و داخل سال چهارم شده است)
61 شتر یک جزعه (شتری که چهار سال را تمام کرده و داخل سال پنجم شده است)
76 شتر دو بنت لبون
91 شتر دو حقه
125 شتر دو حقه و یک گوسفند
130 شتر دو حقه و دو گوسفند
135 شتر دو حقه و سه گوسفند
و...

زکات تفصیلی احشام ـ گاو

در کمتر از 30 گاو هیچگونه زکاتی نیست. و در بیشتر از آن، به شرح ذیل است:
در 30 گاو یک تبیع (گاوی که یک سال را تمام کرده و داخل سال دوم شده است)
در 40 گاو یک مسن (گاوی که دو سال را تمام کرده و وارد سال سوم شده است)
در 41 گاو یک مسن و یک چهلم قیمت مسن
در 42 گاو یک مسن و دو چهلم قیمت مسن
در 43 گاو یک مسن و سه چهلم قیمت مسن
در 44 گاو یک مسن و چهار چهلم قیمت مسن
در 45 گاو یک مسن و پنچ چهلم قیمت مسن
در 46 گاو یک مسن و شش چهلم قیمت مسن
در 47 گاو یک مسن و هفت چهلم قیمت مسن
در 48 گاو یک مسن و هشت چهلم قیمت مسن
در 49 گاو یک مسن و نه چهلم قیمت مسن
در 50 گاو یک مسن و 10 چهلم قیمت مسن و یا به عبارتی یک چهارم قیمت یک مسن.
و...

زکات تفصیلی احشام ـ گوسفند و بز

در کمتر از چهل رأس گوسفند و یا بز زکاتی نیست و در بیشتر از آن به شرح ذیل است:
در 40 گوسفند یک گوسفند
در 121 گوسفند دو گوسفند
در 201 گوسفند سه گوسفند
در 400 گوسفند چهار گوسفند
در 500 گوسفند پنچ گوسفند
در 600 گوسفند شش گوسفند
زکات گوسفند و بز برابر است و هیچگونه تفاوتی بین این دو در دادن زکات وجود ندارد. در دادن زکات گوسفند یا بز، باید هر دو یک سال را به پایان برده و داخل سال دوم شده باشند. همچنین در زکات میان گوسفند نر و ماده هیچگونه تفاوتی وجود ندارد.

*
در صورتیکه هر کدام از زن و شوهر، اختیار اموال خود را فقط خودش داشته و به دیگری نسپرده باشد، میبایست هر کدام از آنها به طور جداگانه با احتساب بدهی و طلب خویش، زکات اموال خود را خود بپردازد. اما واگذار کردن هر کدام از آنها و بخشیدن سرمایه ی خود به دیگری صحیح بوده و در اینصورت میبایست از کل سرمایه، با احتساب بدهی و طلب، زکات اموال را پرداخت نمود.

*
در مذهب اهل سنت، خمس فقط در معادن طلا و نقره و امثال آن وجود دارد. یعنی هرگاه شخصی یک معدن طلا یا نقره و امثال آن را بیابد و هیچ گونه صاحب اصلی نیز نداشته باشد، در اینصورت باید خمس آن یعنی یک پنجم آن را به مصارف زکات (فقیر ـ مسکین ـ ابن السبیل ـ فی سبیل الله) بپردازد. به باقی اموال، هیچگونه خمسی تعلق نمیگیرد.

*
با گذشت یک سال قمری، هر دوی آنها ( هم پدر و هم مادر ) موظف هستند، زکات آن مبلغ را بپردازند و هم اینکه قربانی کردن یک گوسفند در عید قربان برای آنها لازم می باشد.

*
زکات پدر، برای همسرش و برای فرزندان اعم از دختر و پسر صحیح نمی باشد. تفاوتی ندارد که فرزندان ازدواج کرده باشند یا مجرد باشند. اما زکات اموال پدر به خواهرش صحیح است هرگاه خواهر وی فقیر یا مسکین باشد.

*
شخصیکه بدهکار بوده و مقداری نیز سرمایه در دست دارد، از آن سرمایه، به اندازه ی بدهی که دارد، به منزله ی عدم تلقی شده و انگار که آن مقدار سرمایه در دست وی موجود نمیباشد. لذا از باقیمانده ی سرمایه در صورتیکه به حد نصاب شرعی برسد، باید زکات بپردازد. اما دادن زکات از طلب، تا وقتیکه هنوز به دست شما نرسیده است پرداخت زکات واجب نمیباشد. لذا یا میتوان آنرا همین الان که طلب شما به دستتان نرسیده است پرداخت کنید و یا اینکه پس از چندین سال طلب شما به دست شما برسد، همان وقت زکات سالهای گذشته خود را بپردازید.

*
در صدقات نافله، پرداخت آن به همه ی اقشار جامعه بلامانع است. اما اگر صدقه واجبه و از قبیل زکات فطر یا عشر یا زکات اموال، باشد در اینصورت آنرا حتما باید به مصارف آن پرداخت نمود. مصارف زکات در منابع فقهی اهل سنت و مذهب حنفی اینگونه ذکر شده است: 1ـ فقیر، کسی که صاحب اموال دنیوی است اما به آن حد نصابی که شرع مقدس تعیین کرده است نمیرسد. 2ـ مسکین، کسی که صاحب هیچگونه اموال دنیوی نیست. 3ـ عامل صدقه، کسی که از سوی دولت اسلامی مامور جمع آوری صدقات مردم منصوب شده است. 4ـ مدیون یعنی بدهکار. تفاوتی ندارد این شخص بدهکار، اصلا مالی نداشته باشد یا اینکه اموال زیادی را صاحب بوده اما همه ی آن اموال، صرف بدهی ایشان شود. اینگونه اشخاص اگر به غیر از اموالی که صرف بدهی میشوند، صاحب هیچگونه حد نصاب شرعی نباشند از مصارف زکات محسوب میشوند. 5ـ فی سبیل الله، کسی که در راه خداست. حضرت ابویوسف رحمه الله فی سبیل الله را به «منقطع الغزاة کسی که به علت فقر و تنگدستی از ملحق شدن به لشکر مسلمین عاجز مانده است» تعریف کرده است. اما محمد رحمه الله نیز فی سبیل الله را به «منقطع الحاج کسی که از رفتن به حج باز مانده است» تعریف کرده است. 6ـ ابن السبیل، کسی که در راه مسافرت و در بین راه، همه ی دارایی خود را از دست داده و از ادامه ی سفر و همچنین بازگشت به موطن خود عاجز مانده است. این افراد همه گی مصارف زکات محسوب میشوند و باید زکات های واجبه را به این گونه افراد پرداخت نمود.

*
شرع مقدس اسلام از زمان مالک شدن شما به یک نصاب شرعی، و سپری شدن یک سال قمری از زمان مالکیت، دادن زکات را واجب گردانیده است.لذا هرگاه یک سال قمری از مالکیت آن بگذرد، زکات (دادن یک چهلم اموال) بر شما واجب میشود. کمترین حد نصاب شرعی از نقره 140 مثقال نقره و یا قیمت آن میباشد. لذا هر کسی که به اندازه 140 مثقال نقره و یا قیمت آن را دارا باشد و نیز یک سال قمری از آن بگذرد، دادن یک چهلم از اموال موجود لازم میگردد.

*
هرگاه چیزی ارزشمند از قبیل طلا و جواهرات و یا سکه های طلا و نقره و ... از زمینی یافت شود، اگر آن چیز یافت شده علائم و نشانه های اسلامی را دارا باشد، در اینصورت آن چیز در حکم لقطه (چیزیکه از روی زمین یافت میشود) بوده و لازم است در اماکن عمومی همانند مساجد و بازارها به اندازه ای باید اعلام کرده شود که گمان برند که صاحبش خبر پیدا شدن آن را شندیده است. پس از آن مدت، باز صاحبش پیدا نشود، هرگاه شخص پیدا کننده فقیر باشد، میتواند با تقبل ضمانت، آنرا صاحب شود به این معنی که هرگاه پس از فروش و مصرف آن چیز، صاحبش پیدا شود، شخص مصرف کننده باید به اندازه ی قیمت آن چیز را به صاحبش اداء نماید.


اما اگر پیدا کننده پولدار و شخص متمولی باشد، در اینصورت باید با تقبل ضمانت، آنرا به فقراء صدقه بدهد. اما آن چیزی که از زیر خاک پیدا شده است، دارای علائم و نشانه های کفر باشد، در اینصورت خمس آن به فقراء داده شده و ما بقی از آن پیدا کننده است هرگاه زمین و یا جاییکه آن چیز، در آنجا پیدا شده است، هیچگونه مالکی نداشته باشد همانند کوهها و یا بیابان. اما اگر جاییکه آن شی زیر خاکی پیدا شده است، دارای مالک باشد، پس آن چیز باید به آن کس داده شود که برای اول بار آن زمین را در اختیار داشته و آباد کرده است.

*
در فقه حنفی، خمس فقط در معادن و نیز در اموال غنائم، اموالیکه از کفار به زور گرفته شده است، واجب است. در غیر این دو، خمس به هیچوجه واجب نمیباشد.

*
هیچ فرقی بین طلایی که مورد استفاده قرار میگیرد و مورد استفاده قرار نمیگیرد وجود ندارد حتی از طلا و نقره ای که هنوز چیزی از آن ساخته نشده است، نیز زکات واجب میگردد. در مورد حکمت و فلسفه زکات، کتاب بدائع الصناع اینگونه میفرماید: ادای زکات از باب کمک رسانی به ضعفاء و فریادرسی مظلومان و توانبخشی ناتوانها و تقویت آنها برای انجام آنچه خدا بر آنها فرض کرده از جمله یکتاپرستی و عبادتها و مقدمات ادای فرائض میباشد. دیگر اینکه زکات، نفس اداء کننده اش را از آلودگی گناه پاک میکند و اخلاقش را به خو گرفتن به صفتهای بخشش و سخاوت و ترک بخل و حرص تزکیه میسازد زیرا نفس بشری سرشتش بر بخل مال است و به واسطه ی ادای زکات به جوانمردی خوی میگیرد و برای ادای امانتها و رسانیدن حقوق به حق داران تسلیم و رام میگردد که تمام این حکمتها در این فرموده خدا مستتر است که میفرماید: خُذ مِن اَموَالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَ تُزَکِّیهِم بِهَا. یعنی از مالهای مسلمانان زکات بگیر تا به وسیله ی آن، نفسهای ایشان را از گناه و از اخلاق و صفات ذمیمه تزکیه سازی. همچنین خدا بر ثروتمندان احسان نموده و ایشان را به اقسام نعمت و مالهای اضافه از احتیاجات اصلی بر سائرین برتری داده است تا اینکه به ناز و نعمت و رفاه و آسایش زندگی نمایند.لذا برای این افراد، شکر نعمتهای خداوند از نظر عقل و شریعت فرض میباشد. پرداختن زکات به فقراء و نیازمندان، نوعی شکر گذاری به نعمات الهی بوده و به همین منظور، پرداخت آن فرض گردیده است. پس نباید این برداشت را که داشتن 20 مثقال طلا در اسلام ناجائز است، کرده و نسبت به احکام نغز و متین اسلام بد بین شد. زکات به صورت فوری یعنی به محض اینکه فرض شد باید داده شود حتی اگر بدون عذر به تأخیر انداخته شود آن شخص گناهکار میشود اما به روایتی، تراخی نیز جائز است. جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به کتابهای «الهدایة فی شرح البدایة جلد 1 صفحه 177 ـ الفتاوی الهندیة جلد 1 صفحه 170 ـ حکمت و فلسفه شریعت صفحه 136 الی 137» مراجعه نمائید.

*
خیر برای ایشان نذر کردن واجب نمیشود.