رضایت والدین = رضایت خداوند
پيامبر اكرم صلي الله عليه و سلم فرموده اند: مَنْ اَرْضَي وَالِدَیه فَقَد اَرْضَي خالِقَه وَ مَنْ اَسْخَطَ والِدَيْه فَقَدْ اَسْخَطَ خالِقَهُ
يعني: هر كس كه والدين خود را راضي نمايد او خالق خود را نيز راضي كرده و هر كسي كه والدين خود را ناراضي نمايد او خالق خويش را نا راضي نموده است.
خدمت والدين از جهاد برتر است: يك صحابي به خدمت رسول الله صلي الله عليه و سلم آمده و عرض كرد: من مي خواهم در جهاد شركت نمايم، آن حضرت فرمودند: والدين شما زنده هستند؟ عرض كرد: بله. فرمودند: برو بوسيله آنها جهاد كن (يعني جهاد شما اين است كه خدمت والدين را بنمايي). از اين حديث معلوم مي شود كه خدمت والدين از جهاد نيز برتر است حتي(در بعضي موارد) تا آنگاه كه والدين اجازه رفتن به جهاد را ندهند رفتن به جهاد درست نيست (ولي علاوه بر اين صورت آنگاه كه حكم عمومي براي جهاد صادر شود بنا به مصلحت وقت، رفتن هر يك به جهاد ضروري است) كمترين نافرماني از والدين اين است كه براي اظهار افسوس بر حرف ناگوار لفظ اُف بر زبان جاري گردد.
قران از اين نيز منع فرموده است: (فَلا تَقُلْ لَهُمَا اُفٍ وَ لا تَنْهَرْ هُمَا)سوره اسراء آيه 23 .
ترجمه آيه: (اي انسان! كمترين اهانتي به پدر و مادرتان نكنيد حتي به آنها اُف مگو و بر سر ايشان فرياد مزن.)
در سه مورد يك عمل بغير ديگري مقبول نيست: بعضي حضرات مي فرمايند: سه آيه از قران شريف چنانند كه عمل اول آن بدون عمل دومي قابل قبول نيست.
1ـ (اَقِيْمُوْا الصَّلاةَ وَ اتُوا الزَّكاةَ ـ نماز بخوانيد و زكات بدهيد.) نماز بدون زكات و زكات بدون نماز مورد قبول واقع نمي شود. (اين حكم براي مالداراني است كه زكات بر آنها فرض است.)
2ـ ( اَطِيْعُوا اللهَ وَ اَطِيْعُوا الرَّسُولَ ـ اطاعت الله و اطاعت رسول الله را بكنيد.) اطاعت رسول الله صلي الله عليه و سلم بغير اطاعت الله و اطاعت الله بغير اطاعت رسول الله صلي الله عليه و سلم قابل قبول نيست.
3ـ (اَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ ـ شكر گذار من (الله) و شكر گذار والدين خويش باشيد.) و اداء نمودن شكر الله بدون اداء كردن شكر والدين مقبول نيست.
فرقد سنجي مي فرمايد: من در كتابي ديده ام كه براي اولاد بغير اجازه والدين حرف زدن مناسب نيست و نيز نبايد جلو يا در سمت راست و چپ آنها حركت نمايد بلكه بهتر است كه پشت سر آنها راه برود وهر گاه چيزي از او پرسيدند جواب دهد.
نارضايتي والدين سبب سوء خاتمه مي گردد: انس بن مالك رضي الله عنه مي فرمايد: در زمانه رسول الله صلي الله عليه و سلم يك جواني بنام علقمه براي دين زياد جد و جند نموده و بسيار صدقه مي داد، ناگهان بيمار شد، همسرش بواسطه زن همسايه رسول الله صلي الله عليه و سلم را از كسالت و بيماري علقمه مطلع كرد. آن حضرت صلي الله عليه و سلم ، حضرت علي و حضرت بلال و حضرت سلمان و حضرت عمار رضي الله عنهم را براي احوالپرسي فرستاد، ايشان در حالي رسيدند كه علقمه در حال نزع (سكرات موت) بود، آنها كلمه توحيد را به علقمه تلقين نمودند. ليكن علقمه با كوشش فراوان قادر به اقرار كلمه طيبه نشد، براي با خبر شدن حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و سلم، از اين حالت علقمه، حضرت بلال رضي الله عنه نزد رسوا اكرم صلي الله عليه و سلم حاضر شده و ايشان را از موضوع مطلع نمود آن حضرت صلي الله عليه و سلم فرمودند: آيا والدين او زنده هستند؟ عرض كرد: فقط مادرش زنده است كه خيلي پير شده است. آن حضرت صلي الله عليه و سلم توسط حضرت بلال براي مادر علقمه پيغام فرستاد كه اگر مي تواند نزد من بيايد وگرنه من خود خواهم آمد. حضرت بلال پيغام آن حضرت را به آن رساند و او در جواب گفت: جان من فداي آن حضرت گردد من خود به خدمت حضرت اقدس صلي الله عليه و سلم حاضر خواهم شد. چنانچه آن پيرزن با تكيه بر عصا خدمت آن حضرت حاضر شد، سلام كرد و نشست. آن حضرت صلي الله عليه و سلم جواب سلام را داده و فرمودند: آنچه را كه از تو مي پرسم صحيح جواب بده و گرنه بوسيله وحي صدق يا كذب گفتار معلوم مي شود. بگو كه حال و كيفيات اعمال پسرت چگونه است؟ گفت: به كثرت نماز مي خواند و روزه مي گيرد و بيشمار خير و خيرات مي نمايد. آن حضرت صلي الله عليه و سلم فرمودند: تعلقات او با شما چگونه است؟ عرض كرد: من از او ناراضي هستم. آن حضرت فرمودند چرا؟ آن زن در جواب گفت: او زن خود را بر من ترجيح داده، در مقابل من حرف او را بيشتر مي شنود و قبول مي كند. آن حضرت فرمودند: نارضايتي مادر سبب شده كه كلمه طيبه بر زبان او جاري نگردد بعد از آن، آن حضرت خطاب به حضرت بلال فرمودند: بلال مقداري چوب خشك جمع كنيد تا با آن علقمه را آتش بزنيم. آن زن ترسيده و گفت: يا رسول الله صلي الله عليه و سلم چطور شما فرزند و جگر گوشه مرا در جلوي چشم هاي من آتش مي زنيد؟ من چگونه مي توانم اين را برداشت نمايم؟ آن حضرت صلي الله عليه و سلم فرمودند: عذاب الله جاويد و بسيار سخت تر از اين مي باشد. اگر تو مي خواهي الله از پسر تو راضي شود: او را مورد عفو قرار بده و از او راضي باش، نماز و روزه و اعمال ديگر علقمه بطور كلي برايش كارساز نخواهد بود.آن پير زن فوراً دست ها را بلند كرده و گفت: يا رسول الله صلي الله عليه و سلم شما و الله و تمام حاضران را گواه مي گيرم كه من از علقمه راضي هستم.
آن حضرت صلي الله عليه و سلم خطاب به حضرت بلال رضي الله عنه فرمودند: برو ببين كه بر زبان علقمه كلمه طيبه جاري شده است يا نه؛ احتمال دارد اين زن بخاطر من اظهار رضايت كند در حالي كه در دل ناراضي باشد. حضرت بلال رضي الله عنه در چنان حالتي به دروازه منزل علقمه نزديك شد كه علقمه با صداي بلند نداي(لا اله الا الله) سر مي داد و حضرت بلال به داخل منزل رفته و به مردم گفت: نارضايتي مادر سبب بند شدن زبانش شده بود. در همان روز علقمه فوت نمود رسول الله صلي الله عليه و سلم نماز جنازه را خوانده و در قبرستان خطاب به مردم تقرير بي نهايت درد انگيز را بيان فرمودند: اي جماعت مهاجرين و انصار بشنويد! هركس زن خويش را بر مادر خود فضيلت و ترجيح دهد لعنت الله بر اوست و فرايض و نوافل او مقبول نيست.
ده حق والدين بر اولاد
1ـ اگر والدين تهيدست بودند فرزند بايد انتظام خورد و نوش آنها را فراهم كند.
2ـ اگر لباس نداشتند براي آنها لباس تهيه نمايد.
3ـ اگر به خدمتي ضروري داشتند خدمت آنها را بنمايند.
4ـ اگر فرزند را احضار نمودند فورا حاضر به خدمت شود.
5ـ با آنها به نرمي سخن بگويد نبايد با آنها با صداي بلند حرف بزند.
6ـ آنها را با نامشان صدا نكند كه اين بي ادبي است.
7ـ فرزندان بايد پشت سر والدين راه بروند جلو تر يا درسمت راست و چپ آنها راه نروند.
8ـ هر آن چيزي كه براي خود مي پسندد براي آنها نيز بپسندد و هر آن چيزي را كه براي خود بد مي داند براي آنها نيز بد بداند.
9ـ براي آنها دعاي خير بكند، از دعا نكردن براي والدين زندگي سخت مي گذرد.
10ـ اگر حكمي دادند فورا به آن عمل شود، البته اگر حكم كاري گناه و خلاف دين و شريعت بدهند به آن عمل نشود.
طريقه راضي كردن والدين بعد از موت: اگر والدين فوت نمايند به سه طريق مي توان آنها را راضي نمود:
1ـ اولاد نيك و صالحي شوند زيرا كه در (دنيا) هيچ چيزي به اندازه صالح بودن اولاد، والدين را خوشنود نمي كند.
2ـ با وابستگان و دوستان والدين صله رحمي كند.
3ـ براي والدين دعا و استغفار نموده و صدقه بدهد.
سه حق اولاد بر والدين: رسول اكرم صلي الله عليه و سلم فرمودند: اولاد سه حق بر والدين دارند:
1ـ بعد از خلقت نام خوبي كه معني خوبي داشته باشد بر او بنهند.
2ـ هنگاميكه به درك و فهم رسيد او را قران ياد دهد يا به مكتبخانه تحويل دهد.
3ـ و بعد از بلوغ همسري صالح را به نكاح او در آورد.
در حديثي پيامبر اكرم صلي الله عليه و سلم در مورد خدمت به والدين فرمودند: (عن ابي هريره رضي الله عنه، عن النبي صلي الله عليه و سلم قال: رَغِمَ اَنْفُ ثُمَّ رَغِمَ اَنْفُ ثُمَّ رَغِمَ اَنْفُ مَنْ اَدْرَكَ اَبَوَيْهِ عِنْدَ الْكِبَرِ اَحَدِهِمَا اَوْ كِلاهما فلم يدخُلِ الجنَّةَ ـ حضرت نبي اكرم صلي الله عليه و سلم فرمودند: هلاك، ذليل و رسوا شد آن كسي كه والدين يا يكي از آنها را در پيري بيابد (و به سبب خدمت نكردن به آنها) داخل بهشت نشود.
و در حديثي ديگر چنين آمده( عن ابي عبد الرحمن عبدالله بن مسعود رضي الله عنه قال سألتُ النبيَّ صلي الله عليه و سلم: اَيُّ العَمَلِ اَحَبُّ اِلَي اللهِ تَعَالي قالَ: الصّلاة علي وقتها،قلتُ: ثم اَيُّ قال بَرُّ الوالدين قلتُ ثم اَيُّ قال: الجهادُ في سبيل الله.متفق عليه. ـ عبد الله بن مسعود رضي الله عنه مي فرمايند من از نبي اكرم صلي الله عليه و سلم پرسيدم: نزد خداوند چه عملي محبوب ترينِ اعمال است؟ آن حضرت فرمودند: نماز را در وقت، خواندن. باز پرسيدم بعد از آن چه عملي نزد خداوند محبوب است؟ آن حضرت فرمودند: نيكي به والدين. پرسيدم: بعد از آن، آن حضرت فرمودند: در راه الله جهاد كردن.)
