علائم و صفات مؤمن واقعی
خداوند تبارک و تعالی مخلوقی به نام انسان آفرید و آن را به 2 فرقه تقسیم نمود. اول: فرقه ی اسلام که همان فرقه ی مسلمانان است و دیگری: فرقه ی کفّار که فرقه ی کافران. مسلمان چه کسی است؟ کسی که خالق خود را شناخته و تمام اوامر او را به نحو احسن انجام داده و به شریعت پیامبر گرامیمان محمد صلی الله علیه و سلم ایمان آورد. کافر کیست؟ کسی که خالق خود را نشناسد و به شریعت پیامبر گرامیمان ایمان نیاورده و از دین اسلام خارج باشد. خداوند تبارک و تعالی در این آیه ی شریفه چگونگی معامله ی خود با این دو گروه را بیان میکند: إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ. (انفطار/13و14) یعنی:
من به بندگان مؤمنم بهشت و نعمت های ابدی را خواهم داد و چیزهایی که تا حال هیچ گوشی آن را نشنیده و هیچ چشمی آن را ندیده و جاهایی که تا حال به قلب هیچ کس خطور نکرده است را به آنان عطاء خواهم کرد تا که جاودان در آن مکان زندگی کنند. از این آیه شریفه معلوم میشود، نجات و فلاحت فقط با مؤمن شدن و ایمان آوردن به راه حق میسر میشود. مؤمن بودن، فقط از طایفه های ترکمن یا عرب بودن، یا با زندگی کردن در سرزمین های مسلمانان نشین، یا با پوشیدن لباس مخصوص حاصل نمیشود. در خلقت کافر و مسلمان هیچ فرقی وجود ندارد همه در شکل و شمایل یکسانند پس نمیتوان کافر و مسلمان را از شکل شمایل تمییز داد بلکه از عمل و صفات، میتوان آنان را شناخت. خداوند بزرگ در سوره ی هشتم آیه دوم تا چهارم میفرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَّهُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ. یعنی: مؤمنان همان كسانىاند كه چون خدا ياد شود دلهايشان بترسد و چون آيات او بر آنان خوانده شود بر ايمانشان بيفزايد و بر پروردگار خود توكل مىكنند همانان كه نماز را به پا مىدارند و از آنچه به ايشان روزى دادهايم انفاق مىكنند آنان هستند كه حقا مؤمنند براى آنان نزد پروردگارشان درجات و آمرزش و روزى نيكو خواهد بود.
اولین صفت مؤمن واقعی «إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ» است. یعنی: هنگامیکه نزد یک مؤمن واقعی ذکر خدا میشود قلب وی به خوف افتاده و عظمت و جلال پروردگار به یادش میآید و میترسد و گناهانی را که انجام داده را پیش چشم آورده و عذاب جهنم را انگار که برای خود ساخته شده گمان کرده و از خشم خدا تنش به لرزه میافتد.
دومین صفت مؤمن واقعی: «وَ إِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا» است. یعنی: وقتی که یک فرد مؤمن، کلام خداوند را بشنود یا بخواند ایمانش افزایش مییابد و باورش به روز قیامت بیشتر میشود و گوشهایش را از کلام خداوند پر کرده و بر زبان خود ذکر خداوند را جاری میسازد و از راه کجی که رفته به راه راست هدایت میشود و چیزهایی که لازم ندارد را ترک میکند. رسول خدا صلی الله علیه و سلم میفرماید: «مِن حُسنِ اِسلامِ المَرءِ تَرکُهُ مَا لا یَعنِیهِ» یعنی از خوبی یک مؤمن است، از چیزهایی که لازم ندارد دوری کند. در حدیث شریف آمده که: «خَیرُ النّاسِ اَقرَؤُهُم لِلقُرآنِ وَ اَفقَهَهُم فِی دِینِ اللهِ» یعنی بهترین مردم کسی است که کلام خدا را بیشتر میخواند و دین خدا را بهتر میداند. از این حدیث معلوم میشود که بهترین کارها خواندن قرآن و دانستن دین خدا است.
سومین صفت مؤمن حقیقی: «وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» است. یعنی: توکل بر خداوند در هر کاری. رسول اکرم صلی الله علیه و سلم میفرماید: «لَو اَنَّکُم کُنتُم تَوَکَّلُونَ عَلَی اللهِ حَقَّ تَوَکُّلِهِ لَرُزِقتُم کَما تُرزَقُ الطَّیرُ تَغدُو خِماصاً وَ تَرُوحُ بِطاناً» یعنی: هر کس از شما بتواند حقیقتاً بر خداوند متعال توکل کند، مثل گنجشکی که صبح از خانه اش با شکم گرسنه پرواز میکند و وقت برگشتن با شکم سیر برمیگردد روزی داده خواهد شد. تا به حال شده که دیده باشید گنجشکی برای خود آذوقه جمع کرده و کنار گذاشته باشد؟ خداوند بزرگ روزی هر روز گنجشک را در همان روز میدهد. اگر ما هم توکلمان به خدا کامل باشد بدون هیچ تکاپویی روزیمان از جایی که حتی فکرش را نکرده ایم فراهم میشود، افسوس که توکل ما به خداوند عظیم الشأن کم شده و ایمانمان ضعیف، بر دین خدا چشم بسته ایم و به دنیا حمله ور شدیم. خداوند بزرگ در کلام مقدس خود میفرماید: وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَ مَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ (طلاق/2و3) یعنی: هر كس از خدا پروا كند و بترسد، خداوند براى او راه بيرون شدنى قرار مىدهد و از جايى كه حسابش را نمىكند به او روزى مىرساند و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است.
چهارمین صفت مؤمن حقیقی: «الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ» است. یعنی: از علامات مؤمن حقیقی بودن است وقتی که اذان را میشنود، وضوء گرفته و نمازش را با جماعت و با حضور قلب بر جای آورد گویی که در محضر ذات اقدس الهی حضور دارد. پیامبر گرامیمان صلی الله علیه و سلم میفرماید: «لَیسَ لِلعَبدِ مِن صَلاتِهِ اِلاّ مَا عَقَلَ» یعنی: از نمازی که بنده میخواند هیچ چیزی عایدش نمیشود مگر آنکه نماز خود را با حضور قلب بخواند و در حال خواندن نماز، خدای خود را حاضر و ناظر بداند. خداوند بزرگ در قرآن مجید میفرماید: اَقِمِ الصّلاَةَ لِذِکرِی یعنی: نماز خود را اداء کنید برای یاد کردن و ذکر من.
پنجمین صفت مؤمن حقیقی: «وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ» است. یعنی: کسانی که ایمان دارند، انسانهایی هستند که از مالهایی که به ایشان بخشیده شده، در راه خدا صرف میکنند. پس، از وظایف یک فرد متمول است: اوامری که خداوند متعال آن را فرض کرده، اداء کند، زکات خود را بدهد، به نزدیکانش در صورت نداری کمک کند و از هیچ خیرات و احساناتی نباید دوری کند. خداوند بزرگ میفرماید: «أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا» یعنی کسانی که با این پنج صفت متصف شده اند آنان مؤمنان حقیقی هستند. آنان خوشبخترین انسان ها در هر دو سرای اند. آنان از عذاب خداوند نجات یافته و نزد خداوند از مقامات بزرگی برخوردارند و بهمین خاطر خداوند میفرماید: لَّهُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ یعنی: آنان که این پنج صفت را دارند نزد خداوند درجات والایی داشته و خداوند گناه آنان را پوشانده و آنان را مغفرت میکنند و بر ایشان زندگی جاودان و آذوقه ی تمام نشدنی اعطاء خواهند نمود.
گردآورنده: محمد ایمری
پاسخ به علائم و صفات مؤمن واقعی
