عصبانی مشو
عن أبی هریرة ـ رضی الله عنه ـ أن رجلاً قال للنبی ـ صلی الله علیه و سلم: أوصنی. قال: «لا تَغضَب» فردد مراراً قال: «لا تَغضَب». از ابوهریرة ـ خدا از او راضی باد ـ روایت کرده اند که مردی (گفته اند آن مرد «ابو درداء» رضی الله عنه بوده است) به پیامبر ـ درود و سلام خدا بر او باد ـ گفت: سفارشی به من کُن، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «عصبانی مشو» آن مرد خواسته اش را چند بار تکرار کرد و باز پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «عصبانی مشو». این حدیث را بخاری روایت کرده است.
شرح حدیث :
«لا تغضب...»
یعنی خشم خود را در کار نیاور. در اینجا نهی به خود خشم بر نمی گردد چون خشمگین شدن جزء طبیعت بشر است و انسان نمی تواند خشمگین نشود. پیامبر ـ علیه الصلاة و السلام ـ فرموده اند: «ایاکم و الغضب فإنه جمرة تتوقد فی فؤاد ابن آدم ألم أحدکم إذا غضب کیف تحمر عیناه و تنتفخ أوداجه و إذا أحس أحدکم بشئ من ذلک فلیضطجع او لیلصق بالأرض: از خشم و عصبانیت بپرهیزید چون خشم، پاره آتشی است که در دل بنی آدم برافروخته می شود، ندیده اید که وقتی یکی از شما عصبانی می گردد، چگونه چشمانش قرمز و رگهایش پرباد می شود؟ هرگاه کسی از شما چنین علائمی را در خود دید، باید دراز بکشد و یا خود را به زمین بچسباند». مردی به نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم آمد و عرض کرد: ای پیامبر خدا! به من علمی بیاموز که مرا به بهشت نزدیک سازد و از آتش دوزخ، دور گرداند. پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «لا تَغضَب وَ لَکَ الجَنَّةُ: عصبانی نباش تا بهشت از آن تو باشد». باز پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده اند: «إِنَّ الغَضَبَ مِنَ الشیطانِ وَ إِنَّ الشیطانَ خُلِقَ مِنَ النارِ وِ إِنّما یُطفئُ فإذا غَضِبَ أَحدَکُم فَلیَتَوَضأ: خشم از شیطان است و شیطان هم از آتش آفریده شده است و آتش را آب خاموش می سازد، بنابراین هر وقت یکی از شما خشمگین شد، وضو بگیرد».
«ابوذر غفاری» رضی الله عنه ـ گفته است: پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما فرمود: «إذا غَضِبَ أَحَدُکُم وَ هُوَ قائِمٌ فَلیَجلِس فَإن ذَهَبَ عَنهُ الغَضَبُ وَ إِلاّ فَلیَضطَجِع: هرگاه کسی از شما عصبانی شد و ایستاده بود، باید بنشیند، اگر خشم او فرو نشست (که خوب)، وگرنه باید دراز بکشد». حضرت عیسی ـ علیه الصلاة والسلام ـ به «یحیی بن زکریا» علیه الصلاة و السلام ـ فرمود: به تو علمی سودمند می آموزم و آن این که عصبانی نشو» یحیی گفت: چگونه می توانم عصبانی نشوم؟ فرمود: اگر چیزی گفتند که در تو وجود داشت، بگو گناهی است که یادآور شده ام و به خاطر آن از خدا طلب آمرزش می کنم و اگر درباره ی تو چیزی گفتند که در تو وجود نداشت، خدا را ستایش کن که رفتاری نداشته ای تا مورد نکوهش و طعنه ی دیگران واقع گردد و این حسنه ای است که به تو رو کرده است». «عمرو بن العاص» ـ رضی الله عنه ـ گفته است: از پیامبر صلی الله علیه و سلم از چیزی پرسیدم که مرا از خشم و غضب خدا دور سازد. فرمود: «لا تَغضَب: عصبانی نشو». «لقمان» نیز به پسرش گفته است: «هرگاه خواستی با یک برادر دینی، رفیق شوی، او را عصبانی کن. اگر در حالت عصبانیت، جانب انصاف را نگه داشت (او را برای رفاقت برگزین) و در غیر این صورت، او را رها کن و از او برحذر باش».
شرح اربعین نووی صفحات 101 الی 103
