آداب زیارت قبور و تعزیه
در اوائل دعوت به اسلام حضرت صلی الله علیه وسلم زیارت قبور را منع فرمود ولی پس از مدتی اجازه داد و دستور فرمود : (کنت نهیتکم عن زیاره القبور الا فزروها فانهاتذکر الآخره) (رواه مسلم و ابن ماجه و ابوداود) قبلاً شما را از زیارت قبور منع نمودم ولی حال اشکالی ندارد قبرها را زیارت کنید، زیرا زیارت قبور اخرت را به یادتان می اورد. زیارت عبارت است از حضور پیدا کردن نزد شخصی خواه زنده باشد یا مرده. فاما زیارت قبور چند نوع است اول: برای تفکر روز اخر و عالم رستاخیز، که این جنبه ی عمومیت برای همه ی مسلمانان دارد . دوم : برای صله ی رحم این مورد مخصوص خویشاوندان میت می باشد خصوصاً برای پدر ومادر که در حدیث امده هر کس جمعه زیارت پدر و مادر را بکند مثل این است که حجی را به جا اورده باشد. سوم :
به منظور به جا اوردن حقوق دوستی و برادری که شامل زیارت قبر اساتید و برادران دینی می گردد. در حدیث امده است هر اینه دوستی زیارت قبر دوستی را انجام دهد این زیارت نزد دوست مرده از دنیا و ما فیها محبوبتر است. چهارم : برای مبارکی و بهره ی معنوی است و این عبارت است از زیارت مرقد مبارک انبیا بالاخص روضه ی مبارکه حضرت صلی الله علیه وسلم که در حدیث نبوی امده : هر کس زیارت قبر مرا بکند مستحق شفاعتم خواهد شد. (شه ریعه ت ئیسلام جلد اول ماموستا عبدالکریم مدرس).
سنت است زیارت قبور با وضوء باشد. هرگاه زائری به مقبره وارد شد سلام کند (السلام علیکم دار قوم مومنین و انا ان شاء الله بکم لاحقون) سلام بر شما ای ساکنان سرای مردمان با ایمان، ما هم ان شاء الله به شما ملحق خواهیم شد. یا بگوید : (السلام علیکم یا اهل القبور یغفر الله لنا و لکم انتم سلفنا و نحن بالاثر) (رواه الترمذی) انچه برای زائر ممکن باشد به قصد خیر و احسان اموات، ایه هایی از قران را تلاوت نماید. و پس از قرائت قران و دعای مغفرت و امرزش ثواب قرائت قران را به انها اهداء نماید و بگوید : خداوندا مثل ثواب این قران را که خواندم هدیه به روح فلان شخص نمودم وان را به فلانی برسان. و اگر چنانچه زیارت شونده یکی از انبیاء و صلحاء باشد در ضمن زیارت جائز است از انها درخواست شود که در حق ما از خدا طلب امرزش کنند. زیارت قبور برای زن باید به اذن و اجازه ی شوهر باشد و رعایت تمامی تعهدات دینی و حفظ شخصیت انها باشد، سنت است زائر برای مرده حساب زنده را بکند رو به رویش بایستد اگر زنده می بود چطور احترامش را می گرفت حالا که در قبر است نیز احترامش را بگیرد. اعمال خلاف شرع برای مسلمان جائز نیست.
روی عن علی رضی الله عنه (اللهم ربّ هذه الاجساد البالیه و العظام النخره التی خرجت من الدنیا و هی مومنه انزل علیها رحمه منک و سلاماً منّی) (حاشیه ی قلیوبی ج 1 ص 351- بار الها پروردگار این جسدهای فرسوده و استخوانهای پوسیده ای که از دنیا رفته و ایمان داشته اند، بر انان رحمت خود و سلام من را بفرست). روح مرده همواره با قبرش ارتباط دارد ولی شدید ترین ارتباط روح مرده با قبر عصر پنج شنبه تا روز شنبه است. (حاشیه ی قلیوبی جلد اول ص 351). قال القاضی حسین و یستحب زیاره المیت لمن کان یزورها لقرائه او صلاح او صدقه و کذا لقصد ترحم علیه او اعتباریه او نحو ذلک. (قلیوبی جلد اول ص 351). همه ی انسانها می دانند که مرگ حقیقی مسلّم در این عالم است و مرگ انتقال از جهان فانی به سوی جهان ابدی میباشد با وجود این حقیقت محسوس و غیر قابل انکار اماده نشدن مردم برای عالم اخرت گویا آنرا مانند منکرین مرگ قرار داده است لذا شیخ حسن بصری رحمه الله فرموده : (ما رایتُ حقاً اشبه بباطل الا الموت، سئل لماذا ؟ قال لان الناس لم تستعدوا له) هیچ حقیقتی را که شبیه باطل باشد ندیده ام جز مرگ پرسیده اند چرا ؟فرمودند چون مردم برایش امادگی ندارند.
قران در بیان شامل و روشن می فرماید : (کُلُّ شَیءٍ هَالِکٌ اِلَّا وَجهَهُ لَهُ الحُکمُ وَ اِلَیهِ تُرجَعُونَ- القصص/88) یاد مرگ واماده شدن برای ان ما را از گناه دور می کند ارزوهای طولانی را از بین می برد و سبب ازدیاد عمل خیر می شود. اماده سازی برای مرگ به توبه کردن و پشیمانی از گناه و استرداد حقوق مردم تحقق پیدا می کند البته این اوضاع و مسائل برای شخص بیمار ضروری تر می باشد. و معلوم همگان است غسل مرده و کفن کردن و نماز جنازه فرض کفایه می باشند.
مسئله ی تعزیه
تسلیت و تعزیه جزء وظایف مسلمان و داخل مضمون ایه ی (وتواصوا بالحق و تواصوا بالصبر) می باشد. سنت است همسایگان مرده برای خانواده ی میت در ان شب و روز، غذا فراهم نموده و سعی کنند به انها غذا تناول نمایند ولی حرام است تهیه غذا و خوراک برای زنانی که جهت شیون و زاری و ثناخوانی مرده به تعزیه امده باشند، تعزیه و تسلیت بعد از تدفین اغاز و تا سه روز جائز میباشد مگر اینکه بازمانده ی متوفی یا تسلیت کننده و غائب یا از جریان بی اطلاع بوده باشند. دعای وقت تعزیه (اَعظَم اللهُ اجرکَ واحسنَ اللهُ عزاءَک وغَفَراللهُ لمیّتک والهَمَکَ الصَّبر) برای جمع (اعظم الله اجرکم) خوانده شود. (للهِ ما اعطی و للهِ مااَخَذ و کلُّ شیءٍ عنده باجل فاصبر و احتسب). و می تواند بگوید (اللهم اغفر له بحرمه سوره الفاتحه) بعد از سوره ی فاتحه دعای (اللهم بلغ و اوصل ثواب ما قراتُهُ الی روح فلان) خوانده شود. گریه بر مرده چه قبل از فوت و چه بعد از فوت به شرطی که داد و فریاد و سینه زنی و تعریف از مرده را همراه نباشد صحیح است. یقه و پیراهن دریدن و لباس سیاه پوشیدن و تغییر لباس عادی نیز حرام است. (شه ریعه ت ئیسلام استاد عبدالکریم مدرس) و همچنین طول دادن به ماتم و تجدید عزا بیش ازسه روز و در ایام اعیاد وگِل و خاک بر شانه زدن حرام است. لازم است مسلمانان زن و مرد برای بر طرف نمودن این اعمال ناشرعی، تلاش و جدّت نمایند. قال رسول الله صلی الله علیه وسلم : (لا یَحِلُّ لامرَاَهٍ تُومنُ بِالله والیَومِ الآخرِ ان تُحِدَّ عَلَی مَیّتٍ فَوقَ ثَلاثٍ اِلا عَلی زَوجٍ فَاِنَّهَا تُحِدُّ عَلَیه اَربَعَهَ اشهُرٍ وَ عَشرَاً) (رواه البخاری و مسلم). برای زنی که ایمان به خدا و روز اخرت دارد جائز نیست که اضافه بر سه روز عزا و ماتم بگیرد مگر برای زنی که شوهرش فوت نموده که باید چهار ماه و ده روز در عزا باشد.
امام شافعی رضی الله عنه در مورد تعزیه می فرماید:
انی مُعزِّک لا اِنِّی علی ثقهٍ * من الخلودِ ولکن سنّه الدین
فما المعزِّی بباق بعد میته * ولا المعزِّی ولو عاشا الی حین
من به شما تسلیت وتعزیه میگویم گر چه در ان باور نیستم که ماندگار بمانیم. اما این است سنت دین، که نه تعزیه شونده بعد از مرده اش ماندگار است و نه تعزیه کننده اگر چه سالها زندگی کنند.
خدایا به فضل و احسان خویش به ما بنگر نه به عدل خویش واز گناه پدر و مادرمان در گذر و در این ماه فرخنده ی صیام و قیام عبادت را از همه ی مومنین قبول فرما. اللهم اجعلنا من عتقاء شهر رمضان بحرمه القران و بحرمه سید ولد عدنان و صلی الله علی سید الانبیاء محمد و آله و صحبه اجمعین. والسلام علی من اتبع الحق و الهدی. افقر الوری یونس ویسی ابن حاج محمد دزاوری. ششم رمضان المبارک 1431 ق / 25/6/ 1389 ش قریه ی ده گاشیخان- مریوان
