فضائل قرآن
تاریخ 2009/5/10 2:52:22 | عنوان: روایات و حکایات منتخب
|
حضرت محمد صلي الله عليه و سلم فرموده اند: خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ و عَلَّمَهُ. یعنی بهترين شما كسي است كه قرآن را آموخته باشد و آن را نيز به ديگران ياد دهد.
نفس مي نيارم زد از شكرِ دوست
كه شكري ندانم كه در خوردِ اوست
عطائي است هر موي اَزُو بر تنم
چگونه بر موي، شكري كنم؟
ستايش خداوند بخشنده را
كه موجود كرد از عدم بنده را
كه را قوّتِ وصفِ احسانِ اوست؟
كه اوصاف، مستغرقِ شأنِ اوست
بديعي كه شخص آفريند ز گِل
روان و خرد بخشد و هوش ودل
چه پاك آفريدت به هُش باش پاك
كه ننگ است ناپاك رفتن به خاك
اما بعد: رسول خدا صلي الله عليه و سلم فرموده است: مَنْ قَرَأََََ القُرْآنَ ثم رأي اَنَّ أحداً اُوتِيَ أفضل ممّا فقد استَصْغَرَ ما عَظَّمَه اللهُ تعالي. يعني هر كس قرآن بخواند، سپس چنين پندارد كه به كسي بهتر از آن داده شده است، بي گمان او چيزي را خورد و ناچيز مي شمارد كه خداوند آن را بزرگ و با عظمت كرده است. همچنين فرموده است: ما شفيع ٍأفضلَ مَنزِلَةً عندَ اللهِ يومَ القيامةِ مِنَ القُرآن لا نَبِيٌ و لا ملكٌ و لا غَيرُه. يعني در روز قيامت هيچ شفيعي از لحاظ مقام و منزلت نزد خداوند، فاضل تر از قرآن نيست نه نبي و نه فرشته و نه غير آن. و فرموده: افضل عبادة امتي قراءة القرآن. يعني برترين عبادت امت من خواندن قرآن است. باز فرموده است: ان الله عز وجل قرأ طه و يس قبل ان يخلق الخلق بالفي عام فلما سمعت الملائكة القرآن قالت طوبي لامة ينزل عليهم هذا و طوبي لاجواف تحمل هذا و طوبي لالسنة ينطق بهذا. يعني خداوند عزوجل، دو سوره طه و يس را دو هزار سال پيش از آفريدن مردمان بخوانْد، هنگاميكه فرشتگان آن را شنيدند گفتند: خشا بحال امتي كه اين (قرآن) بر ايشان نازل مي شود و خوشا به سعادت درونهايي كه حامل آن باشند و خوشا بحال زبانهايي كه به آن تلفظ مي كنند و مي خوانند.
ابن مسعود رضي الله عنه نيز گفته است: قرآن بخوانيد كه اجر هر حرفي از آن، ده حسنه مي باشد، نمي گويم كه «الم» يك حرف است بلكه الف يك حرف است و لام يك و ميم نيز حرفي است.
نكوهش افراد قرآن خوان غافل:
انس بن مالك رضي الله عنه گفته است: چه بسا افراد قرآن خواني هستند كه خودِ قرآن ايشان را نفرين مي كند. ميسره گفته است: قرآن در سينه افراد فاسق غريب مي باشد. ابو سليمان داراني رحمه الله گفته است: كسانيكه حاملان قرآن مي باشند و خدا را نافرماني مي كنند، نگهبانان دوزخ زودتر به سراغ آنان مي روند تا بت پرستان، بخاطر اينكه بعد از حمل قرآن مرتكب گناه و معصيت شده اند در تورات آمده است كه خداوند مي فرمايد: اي بنده من آيا از من شرم نداري كه اگر چنانچه در راهي حركت كني و ناگاه نامه اي از جانب دوستي به تو برسد، فوري به كنار راه مي روي و در جايي مي نشيني تا آن را بخواني و كلمه به كلمه و جمله به جمله در آن دقت و تأمل مي نمايي كه مبادا چيزي از آن فراموش كني و از دست بدهي. در حاليكه من اين نامه (قرآن) خود را بر تو فرستاده ام و در آن بنگر كه چقدر پند و اندرز متوالي در آن بيان نموده ام و چه مسايل (ديني و دنيوي) را در آن تكرار كرده ام، بخاطر اينكه تو خوب در جوانب آن تأمل و تدبر نمايي، اما تو از آن روي مي گرداني!! آيا من كمتر و پايين تر از آن دوست تو هستم؟! اي بنده من اگر يكي از دوستانت با تو بنشيند و هم صحبت تو شود مسلما با تمام وجود متوجه او مي شوي وبا كمال دقت سخن او را گوش مي كني.و اگر كسي در آن اثنا با تو سخن گويد فوري به او اشاره مي نمايي كه سخن نگويد و ساكت بماند، در صورتيكه من بر روي تو آورده ام و با تو سخن مي گويم، اما تو قلبا از من اعراض مي نمايي و مرا كمتر از آن دوستِ خود مي پنداري!! اما بدان كه خداوند بزرگتر و والاتر از آن كه مي پنداري است.
در اين مورد حسن بصري رحمه الله تعال فرموده است: كساني كه قبل از شما بودند، قرآن را نامه اي مي دانستند از طرف خداوند متعال. در شب به آن تأمل مي كردند و در روز آن را انجام مي دادند...
خلاصه هر كس كه قرآن را بياموزد در درجه وي بلند مي شود و بايد كه حرمت قرآن را نگه دارد و خود را از كارهاي ناشايست حفظ نمايد و در همه احوال أدب خويش را اظهار نمايد و گرنه بيمِ آن است كه قرآن خصمِ وي شود. نعوذ بالله من ذلك.
بدان كه تلاوت قرآن داراي آداب ظاهري و باطني مي باشد.
آداب ظاهري آن از جمله:
1ـ به احترام خواندن و گرفتن وضوء قبل تلاوت، و روبه قبله بودن، به تواضع وار نشستن.
2ـ خواندن با حزن و حالتي غمگين، پيامبر اكرم صلي الله عليه و سلم در اين مورد فرموده اند: انّ هذا القرآنَ نَزَلَ بحُزْنٍ فإذا قَرَأْْْْتُمُوه فَتَحَازَنُوا. يعني قرآن با حالت محزوني نازل شده است، پس شما نيز هرگاه آن را مي خوانيد خود را غمگين سازيد. به اين صورت كه در حالت تهديد و عهد و پيمانها و... دقت و تأمل به عمل ايد و تقصيرات و سهل انگاري ها به خاطر آورده شود.
3ـ حق هر آيتي را بجا آورد. رسول صلي الله عليه و سلم چون به آيه عذاب مي رسيد از خداوند استعاذه مي كرد و چون به آيه رحمت مي رسيد تنزيح و تسبيح مي گفت. و در ابتداي آن اعوذ... مي گفت و چون فارغ مي شد اين دعا را مي خواند: اللهم ارحمني بالقرآن و اجعله اماما و نورا و هدي و رحمة، اللهم ذكرني منه ما نسيت و علمني منه ما جهلت و ارزقني تلاوة آناء الليل و النهار و اجعله حجة لي يا رب العالمين. يعني خدايا مرا به حرمت قرآن ببخش و رحم كن و آن را براي من پيشوا و روشني و رحمت قرار بده، خدايا آنچه از قرآن را كه فراموش كرده ام به يادم آور و آنچه را نمي دانم، مرا بياموز، و تلاوت آن را در سراسر شب و روز نصيبم گردان، آن را برايم حجتي ساز، اي پروردگار جهانيان. آمين.
و ادب ديگر هنگاميكه به آيه سجده رسيد، سجده بجا آورد كه معروف به «سجده تلاوت» است.
4ـ تلاش كند تا با لحن و صداي خوش و دلنواز قرآن بخواند. چون پيامبر اكرم صلي الله عليه و سلم فرموده اند: زَيِّنُوا القرآنَ باصواتكم. يعني قرآن را با صوت هاي دلنواز خود زينت دهيد.
5ـ هنگاميكه احساس ريا نمايد و يا در كنارِ وي كسي مشغول نماز باشد، قرآن را آهسته تلاوت نمايد و اگر از ريا و مزاحمت امين باشد بهتر آن است كه با صداي بلند بخواند تا ديگري نيز با شنيدن آن از ثواب بهرمند شود. اگر قرآن را از روي مصحف بخواند (نه از حفظ) با فضيلت است چون كه چشم نيز با ديدن خط هاي مصحف ثوابي غير از ثواب تلاوت حاصل مي كند. در اين مورد گفته اند: يك ختم از روي قرآن برابر است با هفت ختم از حفظ خواندن.
آداب باطني آن عبارت است از:
1ـ اين است كه در آغاز تلاوت، عظمت و بزرگي اين كلام را به خاطر داشته باشد.
2ـ اگر اهل است در معاني قرآن دقت و تفكر كند و اگر با غفلتِ قلب چيزي را به زبان آورد، تكرارش كند زيرا دليل اينكه قرآن را بايد شمرده و با تأني خواند اين است كه خواننده در معني آن بينديشد.
3ـ اين است كه ميوه هاي معرفت را از شاخه هايي كه به آنها بارورند بچيند و نورهايش را از كانونهاي مخصوص اقتباس كند و در جايي كه بايد جواهر را طلب كند، جوياي ترياق سمها نباشد و جايي كه بايد رائحه مشك و عود به مشام برسد مرواريد
را جويا نشود زيرا هر شاخه، ثمري و هر كاني جوهري دارد و اين وقتي ميسر است كه اقسام دهگانه آيات قرآن را تشخيص دهد كه در حقيقت ده معدن هستندو بنابر اين، آياتي كه به ذات يا صفات يا افعال خدا مربوط هستند بايد از آنها به جلال و عظمت او پي ببرد و آنچه مربوط به راهنمايي و نشان دادن حقيقت و راه راست است، بايد رحمت و مهر و عاطفه خدا را از آنها اقتباس نمايد و آياتي كه نابود كردن كفار هلاك دشمنان را بيان مي كنند، را با عزت و بي نيازي و قهر و جبروت خدا آشنا مي سازند و آياتي كه حالات پيامبران را بيان مي كنند، نشاني از بخشش و فضل و كرم خدا مي باشد و شايسته است در هر قسمتي از آيات قرآن معني متناسب با آن را درك كند.
4ـ از تمام چيزهاي كه مانع از ادراك حقيقت هستند و پرده را بروي قلبها مي كشند، اجتناب كند. خداي متعال مي فرمايد: انا جعلنا علي قلوبهم اكنة ان يفقهوه و في اذانهم وقراـ ما بر دلهاي ايشان پرده هاي قرار داديم كه مانع است از اين كه آن را بفهمند و در گوش هايشان سنگيني ايجا كرديم. كهف/ 57 و حضرت رسول خدا صلي الله عليه و سلم نيز فرموده است: اگر شياطين در اطراف قلبهاي بني آدم گردش نمي كردند، انسان مي توانست ملكوت آسمانها را نگاه كنيد. معني قرآن از عالم ملكوت روحاني است و فقط حروف آن از عالم مادي محسوس ظاهر است و مردماني كه به واسطه ضعف ايمان دچار شك و انكار شده اند يا افرادي كه به سبب استغراق در شهوتها و لذت هاي دنيوي محجوب گرديده اند، بي شك نمي توانند لطائف و دقائق قرآن را بفهمند و از انوار آن بهره مند گردند و حجاب بيشتر مردم از اين قبيله است.
5ـ قرآن را آن چنان بشنود گويا كه از حق تعالي مي شنود و فرض كند كه از وي مي شنود. يكي از بزرگان گفته است: من قرآن مي خواندم و حلاوت آن را نمي يافتم، تا اينكه فرض كردم از رسول صلي الله عليه و سلم مي شنوم، پس از اين فراتر شدم و فرض كردم كه از حضرت جبرئيل مي شنوم، حلاوتم بيشتر شد، پس فراتر شدم و به منزلت مهين رسيدم؛ و اكنون چنان مي خوانم كه از حق تعالي مي شنوم بي واسطه و لذتي مي يابم كه هرگز نيافته بودم.
قرآن كتابيست مقدس كه از طرف رب العالمين نازل شده است، قرآن كتابيست كه شرف و رتبه اش به نهايت رسيده و همچنين قرآن هدايتي است براي انسانها و جن ها. پيامبر اكرم صلي الله عليه و سلم فرموده اند: القرآن شافع مشفع و ما حل مصدق من جعله امامه قاده الي الجنة و من جعله خلفه ساقه الي النار. يعني: قرآن شفاعت كننده و شفاعتش مقبول است، قرآن براي تو دعوي گر(خصم) است همچنين قرآن كتابيست كه به آن تصديق كرده اند. هر كس قرآن را مقابل خود قرار داده و آن را به الگو بگيرد و مطيع اوامر آن باشد، قرآن آن شخص را به بهشت مي برد و آن كسي كه قرآن را پشت سر خود قرار داده و به دستورات آن عمل نكند قرآن آن شخص را به جهنم مي برد.
قرآن نوريست الهي و همچنين راهي راست است، در اين مورد پيامبر اكرم صلي الله عليه وسلم فرموده اند: القرآن هو النور المبين و الذكر الحكيم و الصراط المستقيم. يعني: قرآن نور و چراغي است آشكار تا مردم گمراه نشوند و ذكري است باحكمت، و راهي است راست كه هر كس از آن راه برود و مطيع اوامر آن باشد صحيح و سالم به بهشت مي رسد. ان شاء الله تعالي.
خداوند متعال نيز در سوره اسراء آيه 9 مي فرمايد: ان هذا القرآن يهدي للتي هي اقوم و يبشر المؤمنين الذين يعملون الصالحات ان لهم اجرا كبيراً. يعني: اين قرآن مردمان را به راهي رهنمود مي كند كه مستقيم ترين راه ها براي رسيدن به سعادت دنيا و آخرت است. و به مؤمناني كه برابر دستورات آن كارهاي شايسته و پسنديده مي كنند، مژده مي دهد كه براي آن در سراي ديگر پاداشي بزرگ به نام بهشت است.
حضرت احمد حنبل رحمه الله گفته است: من خداوند را در خواب ديدم و به او گفتم اي خدا بندگان تو چگونه مي توانند به تو نزديك شوند؟ خداوند متعال فرمود: (بكلامي يا احمد) يعني با قراءت كردن كلام من (قرآن) اي احمد. من پرسيدم: (بفهم او بغير فهم يا رب؟) يعني خواند با فهميدن معنايش يا بدون فهميدن؟ خداوند فرمود: (بفهم او بغير فهم) يعني چه معناي آن را فهميده بخواند چه بدون فهم و درك معاني بخواند. بنده گان من از اين طريق مي توانند به من تقرب پيدا كنند اي احمد.
پيامبر اكرم در حديثي فرموده اند: حامل القرآن حامل راية الاسلام. يعني: كسي كه قرآن را حفظ كرده و حامل آن باشد همچون كسي است كه پرچم اسلام را حمل كرده است.
خلاصه از فضيفلت قرآن هر چه قدر هم بگويم باز هم كم است، از خداوند متعال مي خواهم كه جميع امت محمدي را به حق و شرف قرآن بيامرزد و به آنان توفيق آن رابدهد تا همه از دستورات آن تبعيت كرده و آن را سرمشق زندگي خود قرار دهند. آمين.
قرآن
قرآن كتاب ما هست
از جانب خدا هست
خوب و روان و زيباست
دور از همه بدي هاست
كتاب زندگي هست
معيار بندگي هست
سرتاسرش هدايت
آكنده از فصاحت
تمام سوره هايش
تمام آيه هايش
سالم و دست نخورده
به دست ما رسيده
اي برادر مسلمان
چنگ بزن به قرآن
كه هر كه قرآن گرفت
اساس ايمان گرفت
مأخذ: تفسير نور، كتاب الاربعين، مختصر احياء علوم الدين، كيمياي سعادت جلد 1، ارشاد المؤمنين جلد 1، تحفة الرسول، بوستان سعدي.
|
|